चवींचा फुगवटा, रंगांची अ‍ॅरे आणि गोड रंगाची छटा अप्रतिम गुजराती पदार्थ बनवतात . भारताच्या अशा भागामध्ये आपले स्वागत आहे जो केवळ खाद्यपदार्थांची आवडच नाही तर जगण्याचा एक मार्ग म्हणून त्याची कदर करतो. जगभरात गुजराती खाद्यपदार्थांचा आनंद लुटला जातो असा विचार करणे म्हणजे गुजराती खाद्यपदार्थाने जगभरातील लोकांच्या पसंतीस कसा उतरला आहे याचा पुरावा आहे.
स्वागतार्ह, विक्षिप्त आणि जीवनाने परिपूर्ण असण्याचा अभिमान बाळगणाऱ्या संस्कृतीला ते वापरत असलेल्या प्रत्येक गोष्टीत किमान गोडपणाचा इशारा असतो हेच योग्य आहे.
also read:गुजरातमध्ये भेट देण्यासाठी शीर्ष 10 ठिकाणे
1. खांडवी: मऊ थर
मऊ, मऊ, हलके आणि आनंददायक. खांडवी ही एका व्यक्तीला आवडणारी गुजराती नाश्ता पाककृती आहे. खांडवीला बेसन, मीठ आणि साखर असलेल्या पिठात एक अप्रतिम गोड आणि खारट चव मिळते. त्याला मराठीत दुसरे नाव दिलेले आहे ‘सुरलीच्या वड्या’ कारण ते गुजराती आणि महाराष्ट्रीयन सारखेच शोभतात.
2. ढोकळा: स्पॉन्जी स्क्वेअर्स
ढोकळा हे सर्वात जास्त ओळखले जाणारे गुजराती खाद्यपदार्थ आहे. मग ते पहाटे असो, दुपार असो किंवा संध्याकाळ असो- गुजराती पाककृती प्रेमींसाठी ढोकळा खाण्याची ही नेहमीच योग्य वेळ असते.
आंबवलेले तांदूळ आणि चणे बनवलेले स्पॉन्जी डिश, ढोकळा हिरवी चटणी (धणे किंवा पुदिना बनवलेली) किंवा मेथी चटणी (खजूर आणि चिंचेपासून बनवलेले) सोबत उत्तम प्रकारे सेवन केले जाते. आणखी एक मधुर गोड आणि खारट गुजराती पाककृती, ढोकला अनेकदा मोहरी, जिरे आणि कढीपत्त्यासह तळून घेतल्यानंतर डिशमध्ये एक समृद्ध सुगंध जोडला जातो.
3. हँडवो: गोड आणि चवदार केक
हँडवो हा एक गोड आणि चवदार केक आहे जो गुजराती पाककृतीला चव आणि सर्जनशीलता देतो. भाजीचा केक बाटलीत भरून, ठेचलेले शेंगदाणे आणि कधीकधी चवीनुसार इतर भाज्यांचे वर्गीकरण घालून बनवले जाते.
पोताच्या बाबतीत केक ढोकळ्यासारखाच मानला जातो, पण चवीत कुठे फरक पडतो. हांडवो तयार करण्यासाठी, तेल, जिरे, मोहरी आणि कढीपत्ता यांचा फोडणी केल्यानंतर डिश बनवण्यासाठी गुजराती वेगळ्या प्रकारचे प्रेशर कुकर वापरतात.
4. गाठ्या: बेसन स्नॅक
गुजराती ड्राय स्नॅक्स रेसिपीजच्या पुस्तकातून सरळ येते गठिया- चण्याच्या पिठापासून बनवलेला खोल तळलेला नाश्ता. स्नॅक, तयार केल्यानंतर, मऊ असतो, कुरकुरीत नसतो आणि त्याची पावडर पोत टिकवून ठेवतो. काही गोड पदार्थांशिवाय गुजराती पदार्थ अपूर्ण असल्याने या स्नॅक्सच्या पर्यायी आवृत्तीला मिठा गाठिया म्हणतात. सकाळी किंवा संध्याकाळी चहा घेताना ही डिश बरेचदा लोक खातात.
5. थेपला: पातळ पराठ्यांप्रमाणे
एक अतिशय सामान्यपणे वापरला जाणारा गुजराती अन्न, थेपला हा मेथीची पाने, गव्हाचे पीठ किंवा जिरे यांसारख्या अनेक प्रकारांमध्ये तयार केलेला फ्लॅटब्रेड आहे. थेपला पीठातील घटकांच्या योग्य मिश्रणासह, डिश एक दोलायमान चव घेऊन येते ज्याकडे दुर्लक्ष करणे जवळजवळ अशक्य आहे. दही आणि चुंडा यांसारख्या अॅड-ऑन्ससह एकत्रित, थेपला एक लोकप्रिय पोर्टेबल डिश आहे जो प्रवास करताना गरम किंवा थंड खाऊ शकतो.
6. उंधियु: मिक्स भाजी
सुरतमधून उगम पावलेल्या गुजराती पदार्थांना एक अनोखी चव, तयारी आणि चव असते. उंधियु ही मिक्स भाजीपाला डिश आहे जी मातीच्या भांड्यात जमिनीखाली उलटी शिजवली जाते. जानेवारीच्या हिवाळ्यात उत्तरायण (गुजरातमधील पतंग उत्सव) च्या आगमनाची वाट पाहणारी हंगामी डिश.
डिशचे नाव गुजराती शब्द ‘उंधू’ वरून आले आहे ज्याचा अनुवाद ‘उलटा’ असा होतो. उंधीयुच्या घटकांमध्ये वांगी, तळलेले चणे पिठाचे डंपलिंग, केळी आणि बीन्स बटाटे, हिरवे वाटाणे, ताक, नारळ आणि मसाल्यांसह हळूहळू शिजवलेले असतात.
7. फाफडा जिलेबी: गोड आणि खारट यांचे मिश्रण
गुजराती पाककृती विविध प्रकारचे स्नॅक्स आणि द्रुत खाद्यपदार्थांनी भरलेले आहे. फाफडा जिलेबी हे गुजरातमधील प्रत्येक रस्त्याच्या कोपऱ्यावर उपलब्ध असलेले आणि चाचणी केलेले आणि गोड आणि खारट गुजराती खाद्य आहे.
फाफडा हा एक कुरकुरीत नाश्ता आहे जो बेसन, हळद आणि कॅरमच्या बियांनी बनवला जातो. एक हलका नाश्ता जो सामान्यतः दिवसभरात केव्हाही खाल्ले जाते, गुजराती लोक जिलेबी- खोल तळलेल्या मैद्याच्या पीठाने प्रीझेल किंवा गोलाकार आकारात बनवतात.
8. Gujarati Khichdi: Simple Yet Amazing
फार पूर्वी, खिचडीला भारताचे राष्ट्रीय खाद्यपदार्थ सरकारने दिले होते. भारताच्या प्रत्येक भागात वापरला जाणारा एक अतिशय सामान्य पदार्थ, गुजरातने त्यांच्या चव कळ्या पूर्ण करण्यासाठी खिचडीची स्वतःची आवृत्ती तयार केली.
सामग्रीमध्ये पौष्टिक, आणि चव आणि चवीनुसार निरोगी, गुजराती खिचडीमध्ये सामान्यतः तांदूळ, तृणधान्ये, भाज्या आणि तूप यांसारखे घटक असतात. अनेकदा ताकासोबत खाल्ले जाते, खिचडी ही गुजराती जेवणाच्या ठराविक पाककृतींपैकी एक आहे.
9. दाबेली: सर्वाधिक खाल्लेला नाश्ता
गुजरातच्या कच्छ प्रदेशात उगम पावलेले दाबेली किंवा कच्छी दाबेली हे लोकप्रिय गुजराती पाककृतीचे स्नॅक फूड आहे जे पोत आणि रचनेच्या बाबतीत बॉम्बे वडा पाव सारखेच आहे. कच्छमध्‍ये दररोज 20 लाख दाबेली खाल्‍ल्‍याच्‍या अंदाजानुसार हे कच्‍च्‍यातील सर्वात जास्त खाल्ले जाणारे अन्न आहे. ब्रेड बनमध्ये मॅश केलेले बटाटे, स्पेशल दाबेली मसाला, मसाले, शेंगदाणे, चटणी आणि शेव यांसारखे पदार्थ डिशला आनंददायी चव देण्यासाठी जोडले जातात.
10. Khaman: Fluffier Than Dhokla
ढोकळा, खमण सारखीच एक डिश म्हणजे चणा डाळ किंवा चण्याच्या पीठाने तयार केलेला स्पॉन्जी पदार्थ. खमण आणि ढोकळा यातील मुख्य फरक म्हणजे सोडा जास्त असल्याने खमण अधिक फुगीर आहे. गुजराती पदार्थांमध्ये गोड आणि खारट चवीचे परिपूर्ण मिश्रण खमनच्या प्रत्येक चाव्यात जाणवू शकते, ज्यामुळे ते गुजरातमधील बहुसंख्य लोकांचे आवडते बनते.
11. फरसाण: खारट कोरडा नाश्ता
गुजरातीमध्ये फरसाण म्हणजे खारट स्नॅक्स. सिंधी, गुजराती आणि राजस्थानी खाद्यपदार्थांचा अविभाज्य भाग असल्याने, संपूर्ण पश्चिम भारतात अनेक प्रकारचे फरसाण तयार केले जातात आणि त्यांचे पालनपोषण केले जाते. गुजराती फरसाणमध्ये सामान्यत: तळलेले आणि कोरडे स्नॅक्सचे मिश्रण असते जे बर्याच काळासाठी साठवले जाऊ शकते आणि उशिरा सेवन केले जाऊ शकते.
12. लोचो: एक चवदार साइड डिश
सुरतमध्ये उगम पावलेला आणखी एक गुजराती खाद्य, लोचो हा गव्हाच्या पिठापासून बनवलेल्या गुजराती फरसाणाचा एक प्रकार आहे. एक चवदार साइड डिश ज्याचे नाव त्याच्या सुसंगततेवरून प्राप्त झाले आहे जे खूपच नाजूक आहे, लोचोला तेल, लोणी, धणे, शेव, मसाले आणि कांद्याने मसालेदार केले जाते जेणेकरुन जेवण करताना आनंददायी सुगंध येतो.
13. डाळ ढोकळी: गव्हाच्या पिठाचे नूडल्स
गुजराती शाकाहारी पाककृतींपैकी एक, दाल ढोकळी ही एक डिश आहे जी कबुतराच्या मटार स्ट्यूमध्ये गव्हाच्या पिठाच्या नूडल्स उकळल्यानंतर बनविली जाते. असे मानले जाते की बाहेरील जगाशी आपले व्यावसायिक संबंध प्रस्थापित करण्यासाठी आलेल्या मारवाडी स्थायिकांनी हा पदार्थ गुजरात प्रदेशात आणला होता. ही डिश दिवसभरात कधीही खाण्यास सोयीस्कर आहे.
14. रोटलो: पारंपारिक गुजराती अन्न
गुजरात राज्यातील मुख्य खाद्यपदार्थ, रोटलो हा बाजरी, ज्वारी किंवा नाचणीच्या पिठाचा बनलेला फ्लॅट ब्रेड आहे जो भारताच्या इतर भागांमध्येही रेस्टॉरंट्स आणि हॉटेल्समध्ये वेगाने पसरत आहे. सर्वात पारंपारिक अर्थाने, रोटलो कच्चा पांढरा कांदा, हिरवी मिरची आणि ताक सह सेवन केले जाते. हे गुजराती खाद्यपदार्थ प्रामुख्याने स्थानिक लोक हिवाळ्यात खातात.
15. खाखरा: खुसखुशीत फ्लॅटब्रेड
जितके जास्त लोक गुजराती पदार्थांचा अभ्यास करतात, तितकेच त्यांना गुजराती जेवणातील फ्लॅटब्रेडचे महत्त्व आणि विविधता जाणवते. खाखरा, पातळ सपाट ब्रेडचा आणखी एक प्रकार, चटई, गव्हाचे पीठ आणि तेलाने बनवलेले लोकप्रिय जैन पाककृती आहे. घरगुती गुजराती नाश्त्याच्या पाककृतींमध्ये एक सामान्य जोड, खाखरा हा एक अतिशय पौष्टिक नाश्ता आहे जो मसालेदार लोणचे किंवा मेथी चटणीसह सर्वोत्तम आहे.
16. मोहनथळ: गोड पदार्थ
गुजरातसारख्या प्रदेशात, विशेषत: गोड चवीचे पॅलेट आहे, प्रत्येक घरात स्वादिष्ट गोड पदार्थ दिले जातील. मोहनथाल हे असेच एक गुजराती खाद्य आहे जे गुजरातच्या सर्व प्रदेशात त्यांच्या मूळ चव, रचना आणि पोत सह बनवले जाते.
सर्वसाधारणपणे, मोहनथाल हे फज सारखे गोड पदार्थ आहे जे गोड बेसन (बेसन) पासून बनवले जाते आणि त्यात केशर, वेलची आणि बदाम आणि पिस्ता यांसारख्या समृद्ध चवींचा समावेश केला जातो.
17. बासुंदी: राबडी सारखीच
भारत दुधापासून बनवलेल्या अनेक गोड पदार्थांसाठी प्रसिद्ध आहे. गुजराती पाककृती त्याला अपवाद नाही कारण बासुंदी ही एक गोड डिश आहे ज्यामध्ये उकडलेले कंडेन्स्ड दूध असते आणि कस्टर्ड सफरचंद आणि द्राक्षे यांसारख्या अनेक चवींमध्ये बनवले जाते.
बासुंदी विशेषतः शुभ प्रसंगी आणि काली चौदस आणि भाऊबीज सारख्या सणांवर दिली जाते. बासुंदी हे काहीसे राबरी नावाच्या उत्तर भारतीय पदार्थाशी मिळतेजुळते असल्याचे अनेकांचे म्हणणे आहे.
18. Sev Tamatar Nu Shaak: एक तिखट डिश
गोड, खारट, तिखट आणि मसालेदार चव आणणाऱ्या काही मोजक्या गुजराती पदार्थांपैकी एक, सेव तमतर नु शाकच्या प्रत्येक चाव्यात फ्लेवर्सचा वादळी संगम अनुभवता येतो. कांदे आणि टोमॅटो तेलात आणि मसाल्यांमध्ये परतून घेतल्यानंतर, डिश शिजवली जाते आणि डिशला मसालेदार आणि खारट चव येण्यासाठी त्यावर शेव टाकला जातो.
थेपला, रोट्या किंवा परांठा यांसारख्या चपट्या ब्रेडचा पारंपारिकपणे आनंद लुटला जाणारा, सेव तमतर नु शाक हा गुजराती घरातील मुलांसाठी एक लोकप्रिय पदार्थ आहे.
19. गुजराती कढी: गोड आणि आंबट यांचे मिश्रण
ताक किंवा दही आणि बेसनापासून बनवलेल्या सर्वात ओळखण्यायोग्य गुजराती पदार्थांपैकी एक. गुजराती खाद्यपदार्थाचा एक आवश्यक भाग, गुजरातमध्ये तयार केलेली कढी उत्तर भारतात तयार केलेल्या प्रकारांपेक्षा हलकी असते.
दही आणि बेसनाच्या मिश्रणात काही कप पाणी घालून हलकी ग्रेव्ही मिळते. गुजरातमध्ये, लोकांना खिचडी, रोटी किंवा भातासोबत गरम गरम कढी खाणे आवडते.
20. घुगरा: तळलेले गोड अन्न
अर्धचंद्राच्या आकाराचे पीठ तळून तयार केलेले कुरकुरीत, गोड आणि सुगंधित स्ट्रीट-फूड, जे कोणत्याही भारतीय गोडाइतकेच स्वादिष्ट असते. होळी किंवा दिवाळी सारख्या सणाच्या हंगामात पारंपारिकपणे तयार केलेला घुगरा भारताच्या इतर भागांमध्ये गुजिया किंवा गुझिया या नावाने ओळखला जातो. उष्मांक-सजग लोक या गोडाच्या चवीनुसार, निरोगी स्वरूपात आनंद घेण्यासाठी, खोल तळलेल्या ऐवजी बेक करू शकतात.
Pingback: अहमदाबाद मध्ये भेट देण्याची ठिकाणे - VIP TIP